ස්ටාලින්වාදය නාසිවාදයට වඩා දුෂ්ට වන්නේ ඇයි? -ස්ලාවොජ් ජිජැක්

ස්ටාලින්වාදය නාසිවාදයට වඩා දුෂ්ට වන්නේ ඇයි? -ස්ලාවො ජිජැක් 

ස්ලාවො ජිජැක්- සංස්කෘතික විචාරක පරිවර්තනයකි 

දෘශ්ටිවාදය යනු විශ්වය පිළිබඳ කිසියම් අනන්‍යය අත්දැකීමක් සහ එතුළ ඔබ‍ගේ අනන්‍යතාවය කිසියම් සම්මත පාරිභාෂික වචන පද්ධතියකින් හඟවන පැවැත්මේ බල සම්බන්ධතා නිශ්පාදනය සහ තවත් නොයෙක් ‍ඒ ආකාර දේවල්වල එකතුවක්." නූතන අදහස් පෙනෙන ආකාරයට පමණක් ධනේශ්වර විරෝධීයි... ස්ටාලින්වාදය බටහිර බුද්ධාගම ප්‍රතිගෝලීයකරණය රැඩිකල් මානව අයිතිවාසිකම්වල නිදහස්වාදය ධනාත්මක මනෝ විද්‍යාව පරිසරවිද්‍යාත්මක ආහාර ස්ලාවොජ් ජිජැක් ලෝකයම පිළිගත් ක්‍රමවිරෝධි බරපතළ බුද්ධිමතෙකු සේම එතරම්ම ප්‍රහසනාත්මක දේශකයෙකි. ඔහුගේ පොත්වල එන සියුම් දේවල් ස්පර්ශ කරමින් ගොඩනගන අන්තර්දෘෂ්ටිය කේන්ද්‍ර වූ අදහස් බොහෝ අයට වටහා ගැනීමට දුෂ්කර නොවන්නේ ඔහු ඒවා පැහැදිලි කිරීමට භාවිතා කරන්නා වූ ජනප්‍රිය සංස්කෘතියේ ප්‍රචලිත උදාහරණයන් නිසාවෙනි. ඔහුගේ විශේෂඥතාවය පැතිරී පවතින්නේ ලැකාන්, ස්ටාලින්, හිච්කොක් සහ ක්‍රිස්තියානිය සම්බන්ධවය. ඔහු ස්ලෝවෙනියානුවෙකු ලෙස බටහිර පාරිභෝගික නිශ්පාදන ක්‍රියාවලිය කෙරෙහි නැවුම් සහ පුදුමාකාර ප්‍රතිචාරයක් දක්වන දාර්ශනි‍කයෙකි. 

ඔහු අයිවි ලීග් ඇකඩමියාවේ සහ අද්‍යතන කලා ලෝකයේ [Ivy League academia and contemporary art world] සුප්‍රසිද්ධ දේශකයෙක් වන්නා සේම ඒ ද්විත්ව ඇකඩමියාවන්ගේ ද උග්‍ර විවේචකයෙකි. ඔහු ලුබ්ලානා සරසවියේ [University of Ljubljana] ජ්‍යේෂ්ඨ පර්යේෂකයකු ලෙස සමාජ විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ කටයුතු කරන අතර ලොව පුරා අතිශය ජනප්‍රිය විචාර පොත් දුසිමකට නොඅඩු ගණනක කතෘත්වය ද දරයි. An Introduction to Jacques Lacan through Popular Culture, On Belief, The Ticklish Subject, The Plague of Fantasies, The Sublime Object of Ideology, and The Puppet and the Dwarf. ඔහුගේ අලුත්ම කෘතිය වන Iraq: The Borrowed Kettle තේමා වන්නේ ඔහුගේ අපූර්ව තර්කණයෙන් ඉරාක ආක්‍රමණයේ යුක්තිසහගතභාවය පිළිබඳ කරනු ලබන විශ්ලේෂණයකි. 

මගේ සම්මුඛ සාකච්ඡාව ජිජැක් සමග කරන ප්‍රකෘති කථෝපකතනයකි. ඔහුගේ උද්වේගශීලි සීඝ්‍රගාමී කථනය අභිබවමින් පරස්පරවිරෝධි අදහස් මැද්දට දමමින් මා තරගකාරීව ඔහු හා ගැටෙමින් ඔහුගේ මනසේ තියුණු අදහස් ලිහා එලියට ගැනීමට දැරූ උත්සාහයෙන් මා ලද චිත්තාකර්ෂණී අත්දැකීම මෙහි සටහන්ව ඇත. ඒ තරගයෙන් කවුරුන් ජය ගත්තේද යන්න ගැන මට තවමත් කිසිම අදහසක් නැත. මම කියන්නම් ජිජැක් කි‍යන්නේ නිකම්ම කොළයක් මතුපිට විස්තර කළ හැකි අයෙකු නොවෙයි කියල දැනට, ඒ වගේම ඔහු චිකාගෝ සිනමා සංකීර්ණයකට ගොඩ වැදුනු අවස්ථාවක් සිහිපත් කරමින් කී කතාවක් ඔහුටම අදාල ලෙස දැක්වුවහොත්.. "එතන තිබුනා ප්‍රධාන දහරාවේ හොලිවුඩ් තියටර්වලින් අඩක් සහ කලාත්මක තියටර්වලින් අඩක්. ඒක හරිම ලස්සනයි. මගේ යහළුවො මාව එතැනට එක්කං ගියාම මම මගේ සුධීමත්භාවය පෙන්නුම් කරල කියා හිටිනවා අලුත්ම නිදහස් සිනමාව බලන්න යනවා කියලා. එතකොට ඒ අය කිසි කෙනෙක් ඒකට නොඑන නිසා මමත් දුවගෙන යනවා අතිශය ජනප්‍රිය සිනමා පටයක් නරඹන්න". -ඩයනා ඩිල්වර්ත් 

TB-True Believer 

SZ-Slavoj Zizek 

TB: අද දවසේ වඩාත්ම පිළිගත් දර්ශනයන් කෙරෙහි ඔබ දක්වන විචිකිච්චාමය විවාදාපන්න යලි සිතා බැලීම් බොහොමයක් තියෙනවා. උදාහරණයක් වශයෙන් ඔබ ප්‍රකාශ කර සිටිනවා ස්ටාලින්වාදය නාසිවාදයටත් වඩා නරක බව හොලෝකෝස්ට් කුප්‍රකට සමූලඝාතනයන් කෙරෙහි විරෝධයන් පවා නොතකා. ඔබට පැහැදිලි කරන්න පුළුවන් ද ඇයි කියල මේ ස්ටාලින් කෙරෙහි ඔබ පවත්වන විශේෂත්වය සහ නාසිවාදය පවා අභිබවන දාර්ශනික ගැටළු ස්‍ටාලින්වාදය තුළින් නිර්මාණය වුනා යැයි දරන ඔබේ මතවාදය පිළිබඳව? 

SZ: දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසානයත් සමග නාසිවාදය සහ සමූලඝාතන යනු ව‍ඩාත් රැඩිකල් ‍ලෙස දුෂ්ටත්වයේ සමස්තය ලෙස දාර්ශනික ඉස්මතු වීම් ගතානුගතිකයි. ඔබට එය කිසිම බුද්ධිමය මූලෝපායකින් වටහා ගන්නට බැහැ. ඒ කියන්නේ හොලෝකෝස්ට් සමූලඝාතනයන්ගේ අත්දැකීම විසින් එතුවක් පැවති සම්ප්‍රදායික දර්ශනය පතුලෙන් බිඳ දැමුවේ මූලිකවම දිව්‍යමය නියමයන්-කොහොමටත් එම අදහස් නිෂ්ප්‍රභ වී තිබුනත්-අසමත්ව තිබුනත්-යනාදී වශයෙන් අවසානයේදී කිසියම් ආකාරයක පරිමේය හෝ යුක්තිසහගත සමස්තයක් ලෙස හෝ මේ සියළු ශෝකාන්තයන් සාපේක්ෂත්වයක් අත්කර ගන්නවා මේ සියළු සූස්වර ව්‍යාපෘතිය තුළ. එය ‍දිව්‍යමය සැළසුමක් විය හැකියි. එය මනුෂ්‍යත්වයේ සංවර්ධනයක් හෝ ඕන දෙයක් ද විය හැකියි. අදහසක් වශයෙන් නම් එම සමූලඝාතන දාර්ශනිකව තාර්කික කරන්නට මෙහි නොහැකි බවයි. ඇත්ත වශයෙන්ම මම හිතන්නේ හොලෝකෝස්ට් සමූලඝාතනයන් භයංකරයි [මගේ දෙයියනේ, මට එය එලෙස කියන්න සිදුවීම පවා අශික්ෂිතයි] නමුත් මට ස්ටාලින්වාදය නාසිවාදයටත් වඩා දාර්ශනික ගැටළු ජනනය කරවන්නක්. උදාහරණයක් වශයෙන් ස්ටාලින්වාදීන්ට හා නාසිවාදීන්ට ගොදුරුවන්නන් අතර පැහැදිලි මූලික වෙනසක් සංසිද්ධිවාදී එළඹුමකදි [phenomenological approach] තියෙනවා. නාසිවාදය තුළ ඔබ යුදෙව්වකු නම් ඔබව සරලවම ඝාතනය කර දමනවා. කිසිම ප්‍රශ්නයක් අහන්නේ නැහැ. ඔබට කිසිම දෙයක් ඔප්පු කරන්න නැහැ. ඔබ සාපරාධී වන්නේ ඔබ නිසයි-ඔබ යුදෙව්වකු නිසයි. ඒ නිසා ඔබව ඝාතනය කරනවා. එච්චරයි. ස්ටාලින්වාදය තුළ ඇත්ත වශයෙන්ම බොහෝ ගොදුරුවන්නන්ට මුහුණ දෙන්න වන්නේ ‍‍ව්‍යාජ චෝදනාවලටයි. ඔවුන්ගෙන් බහුතරය දේශද්‍රෝහීන් නොවෙයි. කොහොම වුනත් සිත්ගන්නා ගුණාංගයක් තියෙනවා-ඔවුන්ව වධ වේදනාවලට හෝ බ්ලැක්මේල් කර දේශද්‍රෝහීන් ලෙස පාපොච්චාරණය කරවා ගන්නවා. 

TB: එහෙනම් ඔබ‍ගේ ප්‍රශ්න කිරීම් වලට ප්‍රස්තුත වන්නේ එම පද්ධතිවල ක්‍රියාකාරීත්වය ද? 

SZ: ඔව්. මොකද්ද මේ අමුතු අවශ්‍යතාවය ඔවුන් ලවා පාපෝච්චාරණ කරවන්න? සහ ඇයි මේ ක්‍රියාකාරීත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම ෆැසිස්ට්වාදය තුළ බහිෂ්කරණය වන්නේ? ෆැසිස්ට්වාදය තුල දි ඔබ යුදෙව්වකු නම් ඔබව මරා දමනවා එක එල්ලේම. කාටවත් නැහැ කිසිම අදහසක් කිසියම් යුදෙව්වකු අත්අඩංගුවට අරං වද බන්ධනයට ලක් කළ වගට ඔවුන්ගේ යුදෙව් කාර්යාවලිය පාපොච්චාරණය කරව ගනු පිණිස. මක් නිසාද යත් ෆැසිස්ට්වාදය තුළ ඔබගේ සමස්ත පැවැත්ම ම වරදකාරී වීමක් බවට පත්වෙනවා. මූලිකම දේ තමයි ඔබව පාපොච්චාරණය කරවනු ලැබීම තුලින් ස්ටාලින්වාදය තේරුම් ගැනීමට අපහසු දුෂ්ටත්වයකට පත්විම. එහි අදහස තමයි අතිශය පුදුමාකාර විදියට ඔබට මනුෂ්‍යත්වයේ නාමයෙන් නිදහසක් ඇති වගට සහ ඔබට කිසියම් තේරීමක් ඇති බවත් ස්ටාලින්වාදීන් පිළිගන්න බව. ඔබ වරදකාරීයි එනිසා ඔබට පාපොච්චාරණය කරන්නට සිදු වෙනවා. මෙයින් කිසිසේත් ඔප්පු වෙන්නේ නැහැ ස්ටාලින්වාදය වඩාත් ක්ෂුද්‍ර පීඩනයක් යොදවයි යනුවෙන්. කොහොම වුනත් මේ ශුද්ධ භේදය විසින් වාස්තවීකරණයේ රැඩිකල් බවක් "ඔබ යුදෙව්වෙක් -ඔබ ඔබ වීම නිසා වැරදිකරුවෙක්" යන්න ස්ටාලින්වාදය තුළ නොපැමිණීමක් වෙනවා. නොපවතිනවා. පරිපූර්ණව මිථ්‍යාදෘශ්ටිකව සහ විකෘති කරන ලද සමාවෘත තත්වයන් තුළ කිසියම් සීමාකාරී මනුෂ්‍ය නිදහසක් ස්ටාලින් පවත්වා ගන්නවා. එම නිසා ස්ටාලින්වාදය සියල්ලන් ම අනියම් ආකාරයෙන් ගොදුරු කර ගැනීමේ විභවයක් පවත්වා ගන්නවා. [In a totally perverted, thwarted, and twisted way, some margin of human freedom was acknowledged under Stalin. So the result is that in Stalinism, everybody was potentially a victim in a totally contingent way.] 

TB: එහෙනම් ඔබේ මැදිහත් වීම නාසිවාදය අමතක කර දමන්නට නොවෙයි නමුත් ස්ටාලින්වාදය නැවත පරීක්ෂා කරන්නයි? 

SZ: වඩාත් සරලව කීවොත් ෆැසිස්ට්වාදය පැහැදිලි කරන්නට වඩාත් ලෙහෙසියි සාපේක්ෂව ගත්තම. ඒක ප්‍රතික්‍රියාත්මක සංසිද්ධියක්. නාසිවාදය නරක පුද්ගලයන් අතට ගොස් නරක අදහස් පැත්තට නැඹුරු වීමෙන් අවාසනාවන්ත ලෙස සියල්ල සිදු වීමෙන් පසු අවබෝධ කරගත් දෙයක්. ස්ටාලින්වාදයේ ඛේදවාචකය තමයි එහි මූලාරම්භයම රැඩිකල් ලෙස මනුෂ්‍ය උසස් නිදහස වෙනුවෙන් නැගී ආ ව්‍යාපෘතියක් වීම. මූලාරම්භයේ දී හමුවන්නේ කම්කරුවන්ගේ නැගිටීමක්. සත්‍ය වශයෙන්ම මෙම අද්භූත ප්‍රහේලිකාමය දේ වෙන්නේ එබඳු ව්‍යාපෘතියක් මෙයාකාර වැරදි පැත්තකට හැරුනේ කොහොමද කියන එක. මේක මහ විශාල ප්‍රහේලිකාවක්. විසිවන සියවසේ මාක්ස්වාදය වඩාත් දිශානුගත වන නිරූපණය වන්නේ ෆ්රැන්ක්ෆර්ට් පාසැලේ විචාරාත්මක සෛද්ධාන්තයන් ෆැසිස්ට්වාදය කෙරෙහි පවත්වන ග්‍රස්තිකභාවයත් යුදෙව්විරෝධයත් යනාදී දේවල් ඔස්සේ ගොස් ස්ටාලින්වාදය සරලව ගිලිහී යාම වෙතය. ස්ටාලින්වාදය ගැන ඇත්තටම කුඩා පොත් පිංචවල් කීපයක් තියෙනවා තමයි ඒත් ඒ ගැන සංවිධානාත්මකව ලේඛන ගත වූ සිද්ධාන්ත පද්ධතියක් පරිශීලනයට හෝ අධ්‍යයනයට සොයා ගන්නට නැහැ. ඒ හින්ද මට නම් විසිවන සියවසේ මූලික සංසිද්ධිය ලෙස පෙනී යන්නේ ස්ටාලින්වාදය බව සඳහන් කරන්න ඕන. මක් නිසාද යත් ආයෙම කීවොත් ෆැසිස්ට්වාදය සරලයි තේරුම් ගන්න සහ එය සංස්ථිතික ප්‍රතික්‍රියාවක් වැරදි පැත්තට තල්ලු වුන. ඇත්ත ප්‍රහේලිකාව තමයි කොහොම ද ස්ටාලින්වාදය හෝ කොමියුනිස්ට්වාදය වැරදි පැත්තට තල්ලු වුනේ කියන එක. 

TB: මොනව හරි අවසාන නිගමන තියෙනවද? 

SZ: ඒක අතිශය දුෂ්කරයි. මම ඒ ගැන තවමත් හදාරමින් ඉන්නවා. මගේ අවසන් නිගමන කිසියම් ආකාරයක සංස්ථිතිකත්වයක් පවත්වා ගනීවි යැයි කියන්න හෝ කිසියම් නිදහස් දැක්මක් ඒ කියන්නේ පශ්චාත් දේශපාලනික යුගයේ ස්ටාලින්වාදයේ දිශානතිය කිසියම් තර්කාණූකූල ප්‍රතිනිරූපණයක් වන ව්‍යාපෘතියක් වෙයි කියල කියන්න බැහැ. ඒ කියන්නේ ව්‍යාපෘතිවලට කාලය දැං අහවරයි කියන එකයි. අපි කාටත් දැං කරන්න ඉතිරි වෙලා තියෙන්නේ ධනවාදී ලෝක වෙළඳපොල හෝ ගෝලීයකරණය හෝ වැනි දේවල් අකමැත්තෙන් හෝ පිළිගැනීමටයි. කොයි වෙලේ හරි කිසියම් පුද්ගලයෙක් ‍මීට විරුද්ධ දේශපාලන භාවිතයක් කරා ඇදුනොත් ක්ෂණිකවම ඔහු ලබන ප්‍රතිචාරය වන්නේ "අයියෝ ඔයා ඉතිහාසයෙන් පාඩම් ඉගෙන ගන්නේ නැද්ද? මේක අවසන් වෙන්නේ හොලොකෝස්ට් එකකින්". මේ තමයි සදාකාලික මාතෘකාව නූතන නිදහස් සංස්ථිතික සංශයවාදයේ ඒ කියන්නේ විසිවෙනි සියවසේ සමාජ සංශෝධනයක් උදෙසා නැගුනු හැම රැඩිකල් නැගිටීමක්ම අවසානයේ සමූලඝාතනය වී නතර විමේ පාඩම. ඔවුන්ගේ අදහස ප්‍රයෝජ්‍යතාවාදය දක්වා නැවත හැරීමයි. අපි නිශ්චිතවම වෙනස හඳුනා ගනිමු දේශපාලනය සහ සදාචාරය අතර. දේශපාලනය සීමාකාරී විය යුතු වන්නා සේම ප්‍රයෝජ්‍යතාවාදී විය යුතුයි. සදාචාරය පමණක් නිරපේක්ෂ විය යුතුයි. ම‍ගේ නැවත කල්පනා කිරීමේ ඉලක්කය වන්නේ මේ සියළු ගැටළු සහ කාරණා අරභයා මගේ අවසාන විග්‍රහයේ ස්වරූපය මෙබඳු එකක් වීම වලක්වා ගන්නටයි.