නූතන වග්ගය

ඇස දුටු වරෙක මද මත ඇති ගිජිඳු කුලේ
වැස මහ ධරණි තල වසුරා සිරුරු සැලේ
රැස බස දෙකද නොසවිව දොළ රාහු ගිලේ
දෙස දෙස බලව අඳුරුය ඔත් කළල් විලේ

මිනිසාගේ සාමුහික ජීවිතයට ඇවැසි දැනුමින් ඔවුන් වෙන් වී විනාෂයට පත් වී ඇත්තේ කෙසේ ද යත් පෙර කළ මදැති ඇතුන් මෙන් සවි ශක්තියෙන් වැජඹුනු දැනුමේ කුලීනයෝ වසුරින් අපිරිසිදුව සිය දෙස- රැස- බස යන ති‍්‍රත්ව ශුද්ධාත්මිකයෝ කිළුටෙන් ඔප කර බැබැලෙන්නාහු යැයි ද සපථව මඩ වගුරුහි සැතැපී ස්නානයෙන් පවිත‍්‍ර වන්නාහු යැයි ද සැනැසී චිත්තප‍්‍රමෝද්‍යාදියෙන් සන්තෘප්තව විනාෂයට යන්නාහුය.
විපරිත පක්ෂ භේද හේතුවෙන් මෙ සියල්ල මනෝකෘත වී ඇත්තේ, සියල්ලෝ එහි නොරසම වළඳන්නාහු බව හසරක් නැත්තෝ මෙන්, අන්ධව වසන්නා මෙනි.

නූතන වග්ගය

විද්‍යාවෙ තර්කය සහ අවිද්‍යාවෙ විතර්කය අතර මංමුලාවක සාහිත්‍යය අතගෑම

ඉතින් දඩුවම විඳල ඉවර නිසා මම තීරණය කළා දඩුවමට අදාළ වරද කරන්න ඔනෑ කියල.
චූල ගායිකාව- සමර විජෙසිංහ

විද්‍යාවෙ තර්කය සහ අවිද්‍යාවෙ විතර්කය අතර මංමුලාවක සාහිත්‍යය අතගෑම

චූල ගායිකාව කතා මංජුසාවකි. එනමින් යුත් කෙටි කතාවද මදක් විවරණය කිරීමෙන් සමර විජෙසිංහගේ කෙටි කතා කලාව වත්මන් ලාංකීය කෙටි කතාව තුල ස්ථානගත කරන්නේ කොතනදැයි විමසීම මෙ ලිපියේ අරමුණයි. එබඳු ස්ථානගත කිරීමක් එය කරනු ලබන්නාගේ සාහිත්‍ය නිර්මාණ අවලෝකන ක්ෂේත‍්‍රයට සාපේක්ෂ කියවීමක් ලෙස අනෙකාට කියවන්නට ලැබෙන බව පැහැදිලිය. එහෙයින් මෙම අදහස් අරභයා විවිධ දෙවැනි පෙළ කියවීම් ඇති වීම ස්වාභාවිකය. කෙසේ වුවද මෙබඳු ඇගයීමක් කිරීම සමර විජේසිංහ කියවන්නන්ට කරනු ලබන රුකුල් දීමක් වනු නොඅනුමානය.

මෙම කෙටි කතාවට-චූල ගායිකාවට - අදාල පසුබිම් විස්තර සැකෙවින් සමාලෝචනය කළහොත්, සමරෙ විසින් 2002 වසරෙ රචිත, වඩාත් නිවැරදිව නම් 2002 වසරෙ නොවැම්බර් මස තිස්වන ශනිදා ලියැවුනු මෙ කෙටි කතාව, ප‍්‍රසිද්ධ ඉරිදා පුවත් පතකින් එළි දැක්වූවකි.

සමරගේ කෙටි කතාවල වෙනත් අනෙක් කෙටි කතාකරැවකු එතරම් උනන්දු නොවන නිර්මාණෝත්පත්ති කාලවකවානු දැක්වීමක් ද සටහන් වන බැවින් තවත් අමුතු විචාර ධර්මයකට මග පෑදීමට ඉඩකඩක් ඇත්තේය. යමක උප්පත්ති වෙලාවට අනුව තත්කාල කේන්දරයක් සාදා එහි ගතිගුණ සොබා විචාරන්නට සමත් කිසියම් ‍හෝරා සතරක් ඇත්තේය-නිමිති ශාස්ත‍්‍රය. එහි කෘතහස්ත යම් කෙනෙකුට සමරෙගෙ කෙටිකතා සෑම එකකම එය නිර්මිත දිනය සදහන් බැවින් එවැනි ජ්‍යොතිෂ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණයකට ද හසුකර ගැන්මට ඇතිපදම් තොරතුරැ වියමන තුල අන්තර්ගත වෙයි. කෙසේ වුවද කෙටි කතාව නිර්මාණය වූ කාලය නිවැරදිව සදහන් වීම එබදු නොමග යාමකට ද අපට අවස්ථාව විවර කර දීම මෙන්ම නිර්මාණයක පසුබිම පසුකාලීනව සංයුක්ත ලෙස හදාරන්නට ද මහෝපකාරී වීම අතිශය වැදගත්ය. චූල ගායිකාව ලියැවුන වකවානුව නිවැරදිව සටහන් වීමෙන් පෙනීයන්නේ සමරෙ එදා දවසේ පායන තරැ ගැන දක්වා ඇති දුරදක්නා නිර්මාණශීලිභාවය එම සමාජ පසුතලය පිළිබද නිර්මාණකරැවකු සතු සමාජ විඥ්ඥාණය පිළිබද කරනු ලබන පුරෝගාමී සටහනක් විය හැකිය.

චූල ගායිකාව බොහෝ එවැනි පන්නයේ නිර්මාණ අතරින් මෙම සාකච්ඡාවට බදුන් වන්නේ එහි අන්තර්ගතය සහ ආකෘතිය මෙන්ම එහි ප්රාකාෂණ මානයන්හි පවතින සුවිශේෂීතා නිසාය. එහි අන්තර්ගතය සරලය. සරල කතන්දරයක් කීමට මෙන් එහි සංඝටක සූදානම් කර , එනම් එහි පාත‍්‍ර වර්ගයා ලෙස තරැණියක සහ තරැණයෙකු [ කතාවට අනුව හේ තරැණයකු නොවේ -මැදිවිය ඉක්ම වූවෙකි , එනමුදු ජීවිතයේ මුල ඇරියස් එකක් පමා වී සොයා ගත් ආකිමිඩිස් වර්ගයේ පුද්ගලයෙකි]තෝරා ගෙන අතීතාවලියක් නිරාවරණය කරන්නාවූ ලෙසකින් ඇරඹෙන මෙම වියමන තුලින් මතු වන ආශ්චර්යමත් සිදුවීමක් නම් සොයා ගත නොහැකිය. කේවල දෘශ්ටියකින් බලතොත් තරුණියක නිවෙසින් සමාජයට පය තබන ව්‍යාපෘතිය පීලි පැන්න විට සිදුවන අකරතැබ්බයත් එහි ආත්ම ප‍්‍රකාෂණයක් ලෙස ලියැවී ඇත. එහි ප‍්‍රථම භාගය චූල ගායිකාවගේ දෘශ්ඨි කෝණයෙන් ද අවසානය අතීතාවර්ජනයක යෙදෙන පෙම්වතාගේ දෘශ්ඨි කෝණයෙන්ද වියා ඇත. තවද සමරගේම නිර්මාණ වූ කෙටි නිසදැස් කවි දෙකකින් ද සමන්විත වෙ. මෙම අංගෝපාංග සියල්ල කෙටිකතා රසායන විද්‍යාවට අනුව මාත්තු කර ගත්තේ කෙසේදැයි යන්න මෙ කුඩා ලිපියෙන් විවරණය වෙ. එබැවින් මෙම කෙටිකතාව පමණක් ගෙන සමර කෙටිකතා රචනයෙහි දක්වන්නා වූ පෘථුල බව පාඨනය උදෙසා සිය පරිකල්පනයේ ධාරිතාව ඇගයීමට ද ප‍්‍රමාණවත්යැයි කීමට ද කලබල විය යුතු නොවෙ.

කතාකාරිය සිය කතාව කීමට සැරසෙන්නේ පාඨකයාට නොව සමරගේ කඩදාසි පිටුවේ නිර්මිත අනෙකා වෙතමය. මෙම අනෙකා කතාකාරි‍ය‍‍ගෙ ප්රකාෂණය පාඨකයා වෙනුවෙන් සටහන් කරන්නා ද වෙ. එමෙන්ම කිසියම් ලක්ෂ්‍යයක දී මෙම කතාවෙ සියළුම වගකීම භාරගන්නා කතෘවරයා බවට ද පත්වෙ. එනයින් ගත් කළ සමර විසින් නිපදවා ඇති චරිත දෙක විශාල පරාසයක් තුළ සිය ගැටුම පවත්වා ගන්නට සමත් වේ.

කතාකාරිය සිය අතීතාවර්ජනයට ප‍්‍රවිෂ්ඨ වන්නේ පුරාණෝක්තියකින් යැයි කිව හැක. මන්ද යත් ජාතක කතා වනාහි පැරණි ඉන්දියාවෙ අති පුරාණ ජන කතාවල සංක්ෂිප්තයක් යැයි අද බොහෝ සාහිත්‍යධරයන් පිළිගන්නා බැවිනි. උද්දාල නම් වූ වයස්ගත බමුණා කෙරෙහි ආලයෙන් පසුවන ස්වර්ණතිලකා නම් වූ අතිශය සුන්දර ලාබාල තරැණිය හා සමපාත වෙමින් කතාකාරිය තමන් ගේ සහ අනෙකා ගේ අනන්‍යතාවය පිටුව මත සටහන් කරන්නට පළමු පරිච්ඡේදයෙන් සමත් වෙ. එම මොහොතින් කියවන්නා හෙවත් අසන්නා රැගෙන යන්නේ අනෙකාගේ භෞතිකය විස්තර කිරීම උදෙසාම ඇගේ මුවින් පිටවන තතු ඔහු විසින්ම පාඨකයා වෙත වාර්තා කිරීමෙ අවදිය යි. මෙ අවදිය තුල ඔවුන්ගේ පෙම්කතාවේ තත්‍ය ගතිකයන් ගෙනහැර පාන්නට කතාකාරිය සමත් වන්නේ වයස නොගැලපීමෙ සාමාජීය වෙස් මුහුණ ඉවත් කර යථාලොව පා තබන්නට ස්වාත්මය තුළ කැරලි ගසන සිතුවිලි විශද කරමිනි. ඉන් පසු කතාකාරිය එළඹෙන්නේ සිය ළමා කාලයේ සිතුම් සහ බලාපොරොත්තුව වූ ගායිකාවක් වීමෙ සිහිනයේ අංගෝපාංග ගෙනහැර දැක්වීමයි. නුතන ‍ඓන්දීය ලෝකය තුල විරාජමාන වන සකල විධ ධනේෂ්වර නිශ්පාදන ධූරාවලිය හරස්කඩින් කපා කළ කැටයමක් බදු සංකේතාවලියක් කතාකාරිය පිටු පුරා වපුරන්නීය. සංගීත සංදර්ශණය සංවිධායක අයියා -රැපියල් දෙසීය- මියුසික් පන්තිය -සී ඩී කට් කිරිලි- එෆ් එම් රේඩියෝ සේවා- ගෲප් වල ගායනා -එම් ටී වී -යනාදි ලෙස විශයට අදාල සියලුම ප‍්‍රබල සංකේතාංගයන් මනාව පෙළ ගස්වන්නට කතාකාරිය ද ඇය ව ක්රමාණුකූලව හැඩ ගස්වන්නට හෝ අධ්‍යක්ෂණය කරගන්නට සමරෙ ද සමත් වන්නේය. ගායිකාවකට නුසුදුසු ගිනි පිටවන අක්ෂර දෙකකින් සිය නම අග මුල ඇතැයි පවසන මිථ්‍යා කතාන්දරය ද මැනවින් සිය වියමනට අමුණාගන්නට කතාකරැ සමර්තව ඇත්තේ සැබවින්ම ගායිකාවක් වීමෙ දී නම විසින් කරනු ලබන අතිශය කාර්ය්‍යභාරය පිළිබද වෙළද ලෝකය තබා ඇති විශ්වාසයට කිසිදු පළුද්දක් නොවන ආකාරයටය. සැබැවින්ම නමක ක්රියාකාරිත්වය හෝ අත්සනක් සතු ප‍්‍රතිහාර්යමය බලය පිලිබද මෙ අගවා ඇති සංඥාව කිසි ලෙසකින්වත් අව‍තක්සේරැ කළ හැකි රෑපකයක් නොවන්නේය. බටහිර පැත්තෙන් මෙ සදහා කදිම උදාහරණයක් ගෙන හැර පෑ හැකිය. ටයිටැනික් සිනමා පටයේ තේමා ගීතය ගායනා කළ සෙලිනි ඩියොන් පසුකාලීනව සැන් පවුඩර් සාප්පුවල රාක්ක මත හමුවන්නේ සුවදක් ලෙසිනි. ගායිකාවකගේ නමක් සහ සුවද විලවුන් අතර මෙ ගොඩනැගෙන වාස්තවික සම්බන්ධය තව දුරටත් හාරා අවුස්සන්නට නයෝමි ක්ලේන් ගේ නො ලොගෝ පොත කියවගත යුතුය. එබදු සිනමා පසුබිම් ගායනා ශිල්පිණියකගේ මැජික් ශක්තියේ විභවයක සිහින දකින ගායිකාවකගේ ඉරණම විසදන ඊළග කඩඉම වෙත කතාකාරිය සිය අසන්නා සමග අත්වැළ අල්ලන්නේ සිනමා පටයක ගී ගැයීමට ලද අවස්ථාව පිළිබද විචිත්ර සංලාපයක් ඉදිරිපත් කරමිනි. මෙ සියල්ල යථා‍ලොව එලෙසින්ම සිදුවූ ඒවායැයි පිටු පෙරළන්නාට සංවේදනය වන්නට තරම් සුගමව වියමන තුල සක්රිය වන්නේය. එසේ ම වන්නේ සිනමා පට හෝ කලා නිර්මාණකරණය හරහා පුරැෂ බලපරාක්රමය හරහා චිරාත්කාලයක් ස්ත්රිය මුහුණ දෙන ලිංගික පීඩනයේ එක් ස්වරෑපයක් ද ස්පර්ශ කරමිනි.

කතාකාරිය ඊළගට ඇතුල්වන්නේ සිය විවාහ දිවියේ අතුරැ කතාව පෙළ ගස්වන්නටය. එය වඩාත් ලංවන්නේ සිනමා පටයක ඇතිරෙන බොළද කතාංගයක් ලෙසින්යැයි කීම අසාධාරණයක් නොවන්නේ එහි ඇති වාග් බාහුල්‍ය හැර කතාකාරිය හෝ කතාකරැ හසුරවා ගැනීමෙ සුවිශේෂි බවක් පෙන්වන්නට සමර සමත් වී නැති එනමුත් සංගතව අමුණා තැබීමට සිය කතාකරණ මූලෝපායන් සමත් වී ඇති සැටියකි. උදාහරණය වන්නේ මා මෙ ලිපියේ මුලට යෙදු උත්ප‍්‍රාසවත් යෙදුම ගත හැකිය. වියමන මෙ අවදිය පසු කරද්දි වැඩිවිය පැමිණ ඇති සැටියක් සළකුණු කළ හැකිය. සිදුවන්නා පරිදිම කතාකාරිය මුළා වී ඇති බව ද ඇය නිවැරදි පැත්තෙන් මහා මාර්ගයේ ඇවිද ගියද රිය අනතුරකට ලක් ව ඇති වගත් ජීවිතය බිද වැටීමෙ මූලාංකය වෙත ගමන් කළ වගත් කදිමට නිරෑපණ වන්නේ එයා දවස් දෙකක් බොන්නේ නැතිව හිටිය යන වාක්‍යයෙන් ඇරඹී විස්තර වන යෙදුම් තුලින්ය. මෙ කතාකාරිගේ අවසානයේ ආරම්භයයි. බෙබද්දකු සමග ගෙවී යාහැකි විපත්තිදායක ජීවිතයේ මූලිකාංග කෙටි කතාවක් තුළ අතුරා තැබිය හැකි විසිතුරැම රටාව යම් දුරකට සමර සොයාගෙන ඇතැයි කීමට තරම් කෙටිකතා රසායනය සුසංයෝජිත අර්ථපූරණයකට එළඹෙන්නේ මිනිහා මියෙන කළ ගැහැණිය විසින් ඉටු කළ යුතු සති පූජාව නම් වූ ඉන්දියානු අතීත සම්ප‍්‍රදාය පිලිබද කතාකාරිය කරනු ලබන මනා විග්රහයෙනි.

අපේ සති පූජාව වෙනස්. අපි ඉතුරැ ජීවිතය පුරාම හිතවත් පිරිමින්ගේ ඇස්වලින් වචනවලින් පිටවෙන ගින්දරට පිචිචෙමින් දිගටම සති පූජාව පවත්වනව.

චූල ගායිකාව

කතාවේ ඊළග අදියර වෙත පිටු පෙරළන්නා කැදවා යන්නේ සති පූජාවේ ලාංකීය ස්වරෑපය ගැන වඩාත් සියුම් රෑපාවලියකට ය. මෙම රෑපාවලිය කෙළවර වන්නේ ඉතාම සංක්ෂිප්ත ලෙස ලිංගික අල්ලසකින් තොරව තනිවූ ගැහැණියකට කලා මාධ්‍ය තුල පැවැත්මක් නැතිය යන මිථ්‍යාවෙනි.

කාන්තා විමුක්තිය යටි පෙලින් කියැවෙන ඊළග පරිච්ඡේදය ඉතාම වැදගත් කොටස යැයි මට සිතේ. චූල ගායිකාව ප්රබන්ධයේම ගුරැත්ව කේන්ද්රය ඇත්තේ මේ හරියේ විය යුතු යැයි මා උපකල්පනය කරන්නේ මෙතැන කතාවේ මර්මස්ථානයක් කදිමට ප්රකට කරන බැවිනි.

මම ම‍ගේ ජිවිතේ ඒ කාලයේ ආරක්ෂා කර ගන්න හදපු දේවල් එච්චර වැදගත් නෙවෙ වෙන්න ඇති. මම ඇවිත් ඉන්නේ අවුරැදු දොළහකට දහතුනකට ඉස්සර වැදගත් කියල හිතපු දේවල් නොවැදගත් කියල හිතෙන තැනකට.
චූල ගායිකාව

චූල ගායිකාව නිබන්ධය අවසානය කරා යන්නේ සර්පිලාකාර කතා වස්තුවක් එහි පරමෝත්කෘශ්ඨත්වය කරා යවමින් නොවෙ. එය සාහිත්‍ය තුලට විද්‍යාව පිවිසෙන දොරටුවෙන් එලියට ඒමට දරන භාරදූර විලි වෙදනාවකින් අහවර වීම එම ප්රතිපක්ෂ හැසිරීමයි.
සමර විජේසිංහගේ කෙටි කතා ශෛලිය මා වටහා ගන්නේ සාහිත්‍ය තුලට විද්‍යාවෙ ප‍්‍රවිෂඨයක් ලෙසින් වඩාත් නැඹුරු ඔහුගේ රචනා ශෛලියේම තවත් වියමන් ප්රභේදයක් ලෙසය. චූල ගායිකාව වියමන උත්ප‍්‍රාසාත්මක වන්නේ ඇන්ටන් චෙකොව් ගේ උපහාසාත්මක සන්නිවෙදන මූලෝපායන්ට වඩා වෙනස් මානයකිනි. සිංහල කෙටි කතා තුල උත්ප්රාසාත්මක නිබන්ධ හමු වන්නේ බොහෝ විට මාර්ටින් වික්රමසිංහයන්ගේ සහ ජයතිලක කම්මැල්ලවීරයන්ගේ වියමන් වලය. ඊට සාපේක්ෂව සමර හිටුවිය යුතු තැන විද්‍යාවේ මාදිලි වලින් සැරසී ඇත්තේය. ඔහුගේ පසුබිමේ විරාජමාන වන්නේ විද්‍යාවේ භාෂණ මාධ්‍යය හෙවත් ගණිතය යි. ‍නො‍එසේ නම් තර්කාණුසාරී බුද්ධිවාදී කථනය යි.

Scientific writings tends toward a purely formal and mathematical language based on an abstract logic indifferent to its content. Literay writing tends to construct a system of values in which every word , every sign , is a value for the sole reason that it has been chosen and fixed on the page. There could never be any meeting between the two languages , but [on account of their extreme disparity] there can be a challenge , a kind of wager between them.

Two Interviews on Science and Literature
The Uses of Literature-Italo Calvino -page 37

සම‍ර ගේ කෙටි කතා බහුතරය අභව්‍ය දෙබස් සහ පරිකල්පනයන්ගෙන් ගහණය. එමෙන්ම දුරවබෝධ සංකල්පයන් ගෙන් පෝෂිතය. ඒ එකදු සංකථාවක් වත් තැනට නුසුදුසු ලෙස බලහත්කාරයෙන් ඔබා දමා නාමැති සුමට පිරිද්දුම්ය. බහුතර පාඨකයන්ට නීරස විය හැකි කතෝපකථනයන් බහුල ය. එනමුත් සාහිත්‍ය තුල විද්‍යාවෙ ආලේඛ්‍යය වර්ණවත් ලෙස තවරන්නෙකු සමර තරමින් සාර්ථකව දැක ගන්න‍ට නොහැකි වීමත් එබදු ශෛලියක රචක‍යකුගේ ප්රාදූර්භූතය එම රික්තය පුරවා දැමීමක් ලෙස ද මම හදුනා ගනිමි.

ප‍්‍රශස්ත කෙටි කතාකරණයේ යෙදෙන්නෝ කීප දෙනෙකි. ජයතිලක කම්මැල්ලවීර, අජිත් තිලකසේන, ටෙනිසන් පෙරෙරා එරික් ඉලයප්ආරච්චි සහ කීර්ති වැලිසරගේ ඉන් ප‍්‍රධානය. සමරයන්ගේ කෙටිකතා කියවීමෙහිලා මෙ අයගේ නිර්මාණාභාසය මා තුල බල නොපැවැත්වීම හේතුවෙන් සමරගේ නිර්මාණ වෙන් කර ගැනීමට මා හඳුනාගත් ඒ විශේෂ සලකුණ මෙහි සඳහන් කිරීම මෙ ලිපියේ මුඛ්‍යාර්ථයයි.

කෙටි කතාකරණය ගැන විශ්ව සම්භාවනාවට පත් මෝපසාං මෙන්ම චෙකොව් ද තමන්ට අනන්‍ය වූ ආඛ්‍යාන අනුගමනය කළද ඔවුන් මනුෂ්‍ය අත්දැකීම් සාහිත්‍ය විද්‍යාවක් තුලට ඇද ගත්තෝ නොවෙති. ඔවුන්ගේ සාහිත්‍යය, මිනිස්- සමාජ ගැටුම පිටපත් කොට පාඨක ලෝකයට ප‍්‍රදානය කළා වූ ව්‍යාපෘතියකි. එම කෙටි කතා බොහෝමයක මුල මැද අග ගෙවී යන්නා වූ රෙඛීය ස්වරූපයක් ඇත්තේ සිද්ධි සහ චරිත අතර ඝට්ඨනයන් තුලින් ජීවිත දැක්මක අසම්මතයන් ගෙනහැර පාමිනි. සියළුම කෙටි කතාවලට කේන්දී‍්‍රය වන්නාවු චරිත සිද්ධිදාම වටා සර්පිලාකාරව ගමන් කොට අවසානයේ අනපේක්ෂිත මිනිස් දහමක් මතුකර පාඨක මනස දල්වන්නට සමත් වීම මෙ කතා රටා තුල පොදු සාම්‍යයකි. උපහාසාත්මක කෙටිකතා රචනයේදී චෙකොව් පෙරට ගත හැකිය. කෙටි කතාවක ප‍්‍රභවය මෙන්ම විභවය ද විවිධතා අප‍්‍රමාණයක පිළිඹිබු ලෙස කල්පනා කළ හැක. කෙටි කතාවකට පාදක වන විවිධ කාල අවකාෂ තුලින් ව්‍යුත්පන්න කළ සිදුවීම් සහ චරිත සිය පරිකල්පනය තුල පදම් කර පෙර නොවූ විරූ අත්දැකීම් ලෝකයකට පාඨකයා රැගෙන යාමෙ කලාව සුභාවිතව උපයෝග කර ගැනීම සාර්ථක කෙටි කතාකරුවකු මුහුණ දෙන අභියෝගයයි.
ලාංකීය කෙටිකතා ව්‍යුහයට බලපෑ ආසන්නතම ගද්‍ය මුහුව ලැබෙන්නේ ජාතක කතා පොතෙන් ලබන ආභාෂය බව බොහෝ අය පිළිගන්නා සත්‍යයකි. එම බොදු සාහිත්‍ය මූලයන් චිරාත් කාලයක සිට සිංහල සාහිත්‍යය තුල වත්මන් සංඥාව ලෙස ස්ථානගත වන කෙටි කතාකරණය නම් වූ විෂය කෙරෙහි බලපවත්වන්නා වූ සම්ප‍්‍රදාය තුල පවා සිය සලකුණ නිශ්චිතව තබා නොමැත්තේ යැයි කිව නොහැකිය. ඊට කදිම උදාහරණ ටෙනිසන් පෙරෙරාගෙන් හෝ සයිමන් නවගත්තේගමගෙන් හෝ නිර්මාණ ඇසුරෙන් දැකිය හැකිය.

ලාංකීය සාහිත්‍යකරණයේ නැවුම් සලකුණු තබා ඇති නිර්මාණකරුවන්ගෙන් එබඳුම ආගමික බලපෑම තුලින් මතුව එන දහරාවක් නියෝජනය කරන කෙටිකතාකරුවකු නම් මංජුල වෙඩිවර්ධනයන්ය. ඔහුගේ සමහරක් කෙටිකතාවල ඇත්තේ බයිබලයේ කතාංගවලින් ලද ආලෝකයයි. මෙ කොයි ආකාරවලින් වුවද සිංහල කෙටිකතා රචකයා සිය ආත්මානුභූතීන් වියමනකට ගැනීමෙ දී සිය සංස්කෘතික කාල අවකාෂයේ පිහිටුම් තුලින් සකසුරුවම් ඥාණය පෝෂණය කර ගනිති. නිර්මාණයේ අපූර්වත්වය පැරණි ලෝකයේ සංකේතාකෘතිවලින් ආලෝකමත් කරති.

ලාංකික කෙටි කතාකරුවන් ද අඩු වැඩි වශයෙන් මෙ සනාතන ස්වයං රීතියකට යටත්ව සිය නිර්මාණ සංග‍්‍රහ කළාහු වෙති. කෙටි සටහනක් වශයෙන් කීර්ති වැලිසරයන් මෙ ක්ෂුද‍්‍ර සාහිත්‍යංගය තව දුරටත් වස්තු විශය වශයෙන්ද ක්ෂුද‍්‍ර කිරීමෙන් සිය අනන්‍යතාව පළ කළ ලේඛකයෙකි. ජයතිලක කම්මැල්ලවීරයන් ගේ මනෝ ප‍්‍රහර්ශන ලේඛන ආකෘතිය වඩාත් පහලට ගෙන ඒමෙන් සියුමුව ආකෘති සටන් ඉවත් කොට ජීවන සටන් මතු කරන්නට කීර්ති වැලිසරයන් දස්කම් පාද්දී සමරයන් ගේ වෑයම කෙටි කතා ලියන්නකුගේ දෘශ්ටිමය සීමාවෙන් ඔබ්බට ගොස් මනෝ විශ්ලේෂකයකුගේ භූමි සීමාවට අතික‍්‍රමණය වීම මා දකිනා විරල කෙටිකතා ආකෘතියකි. මෙහිදී අන් සියලු ලේඛකයන් මිනිස් මනස විග‍්‍රහ නොවන යමක් ලියන්නේය යන්න මම අදහස් නොකරමි. සමරගේ කෙටිකතා කීපයකම මා හඳුනා ගත් සුවිශේෂි ලක්ෂණය වන්නේ ඒවා ස්වයංකථනයන් බවට පත් වී තම මානසික ලෝකය ලිහා දමා සමාජය හා ගැටී තමන් තුල රෝපණය වූ සංකේත විශයෙහි සමබර ප‍්‍රකාෂයක් ලෙස මෙ නිර්මාණ ගොනු වීමයි.

මනසේ ක්රියාකාරිත්වය අරභයා නූතන විද්‍යාත්මක හසර ගැන අවධානයෙන් හෝ එසේ නොවී හෝ විසිරැනු අදහස් ජාලා ලේඛනයේ දී හසුරැවන්නේ අජිත් තිලකසේනයන්ය. සිය අක්ෂර වින්‍යාස ප්රාතිහාර්යයන් මධ්‍ය‍යේ පවා මිනිස් ජීවිතය ගැට ගැසී ඇති උගුල පඨිතගත කරන්නේ සිංහල කෙටි කතා කලාවේ නව දොරටු විවර කරමිනි. අජිත් තිලකසේනයන් අනුගත් මග ස්පර්ශ කරමින් සමරගේ නිර්මාණ ගමන් කරන්නේ වඩාත් තර්කානූකූල සිතුවිලි ජාලා වියමන් කරමිනි. අජිත් තිලකසේන ගේ කෙටිකතාවල දෙබස් ඔපපාතිකව ක‍ඩා හැලෙන සුළු අධිතාත්විකත්වයකින් හැඩ වද්දී සමරගේ දෙබස් ඛණ්ඩ විද්‍යාත්මක පසුබිමකින් ආලෝලනය වෙ. සමහර දෙබස් කණ්ඩ මෙලොව දී ප්රකෘති ලෙස ඇසීමට නොහැකි වන තරමින් න්‍යායයෙන් පිරී ගොස් ඇත්තේ සාහිත්‍ය ‍තුළට විද්‍යාව කෘතිම සිංචනයෙන් ගැබ්ගන්වන්නට දරන අසමාන උත්සාහය නිසාදෝයි මට සිතේ. සමරගේ මෙ සාහිත්‍ය තුලට විද්‍යාව කැන්දන ව්‍යාපෘතිය අද යුගයේ අවශ්‍යතාවයක් වන්නේ මෙන්ම සාහිත්‍යයේ තත්‍ය පැවැත්ම කෙරෙහි පළකරන සාධනීය බලපෑම් වඩාත් සියුම්ව අධ්‍යයනය කරන්නට ද පොළඹවන සුළු කාරණාවකි. සාහිත්‍ය හරහා පොදුවේ පාඨකයන් වෙත වෙනස් මානයක සිතිවිලි සමුදා විවරණය කර දක්වන්නටත් ගතානුගතික අන්තර්ගතයන් ප්රශ්ණ කරන්නටත් පෙළඹීම ආචීර්ණකල්පික මතවාද කරහොවා සාහිත්‍යකරණයේ යෙදෙන්නන්ගේ මනස්තාපයට හේතු විය හැකි බැවින් මෙබදු නිර්මාණයන් හෙලා දකින්නට ද හේතු වී ඇති වග පෙනේ.

උදාහර‍ණයකට මෙ දෙබස් කණ්ඩය මා උපුටා ගන්නේ මැකී ගිය කාලය කෙටි කතාවෙනි.

ඔයා කොහොමද මෙතෙන්ට ආවෙ? මං දැක්කෙවත් මට ඇහුනෙවත් නෑ‍ නේ... පා වෙලා ද ආවෙ? කෝ ඔයා ආව අඩි සළකුණුත් නෑ නේ?

මම පොළව‍ට බර කරන්නැතුව ඇවිදින්නේ

අඩි සලකුණු නැතුව කරදරයි. කොහෙන් ආවද කොහාට යයිද කියල කියන්න බෑ නේ. ගමන් පථය දන්නව නම් හොදයි. එතකොට අතීත චලනයන් හා අනාගත චලනයක් ගණනය කරල නි‍ශ්චය කරන්න පුළුවන්

ඒක දැනගන්නම ඔනැ ද? දැන ගෙන ඇති වැඩෙ මොකක්ද ?

නෑ වැඩක් නම් නෑ තමයි. ඒ වුණත් මගේ ගමන් පථයටම වැටුනොත් කියල

මට අඩි සළකුණු පිහිටි අතීතයක් නෑ

එතකොට හොල්මනක් ද? හොලෝග්රැපික් ප්රක්ෂේපණයක් ද? නොපවතින දෙයක්...

නෑ හැලුසිනේෂන් එකක්. නොපවතින දෙයක සංජානනයක්.

හැලුසිනේෂන් ? සංජානනය?... දෙකම ලස්සනයි. මම ඔයාට හැලුෂි කියන්නද සංජානනී කියන්න ද?

සමරගේ නිර්මාණ තුලින් ගම්‍යවන මට අනුව කියැවෙන සිය ලෝක දෘශ්ටිය ගැනද වචනයක් සදහන් කළ යුතු යැයි සිතුනි.

ජීන් පෝල් සාත්‍රෙ ලියා පළ කළ එකම කෙටි කතා සංග‍්‍රහය වන ද වෝල් නමැති කුඩා පොත් පිංචෙ එන අස්තිත්වවාදී [Existentialism/ අස්තිත්වවාදය] ලක්ෂණ මා දකින්නේ ලාංකික කෙටි කතාව තුල සමරෙගෙ වියමන් තුලයැයි කීම අතිශයෝක්තියක් නොවන වග සාත්‍රෙගේ එකම එක කෙටි කතා පොතේ එන කෙටි කතා පහ අධ්‍යයනය කිරීමෙන් සහ සැසදීමෙන් සාක්ෂි දේ. එකම දැවැන්ත වෙනස වන්නේ සාත්‍රෙ අස්තිත්වවාදී ලෙස දකින දේශපාලන ගතිකතාවයන් වෙනුවට සමර විසින් නූතන නාගරික ජීවිත තුල හට ගන්නා මිනිස් සබදතා කෙරෙහි විද්‍යා අච්චාරැවක් සැදීමට සාහිත්‍යය සහ විද්‍යාව එකට මුසු කිරීමයි.

සමරගේ කතාවල කතාකරැවන් නිදහස්ය. ඔවුනට ඇත්තේ තර්ක ඔස්සේ සිය ජීවිතය දැකීමෙ අරගල පමණි. ඔවුන් වරෙක විද්‍යාවද අවිද්‍යාව ද දෙකෙන්ම සිය තර්ක පෝෂණය කර ගනිති. බඹලොව මෙන්ම ක්වොන්ටම්‍ ලොවද සැරිසරති. ඔවුන් බාහිර බැදීම් වලින් වියුක්ත වීමෙ තාර්කික අරගලවල යෙදෙති. තමන් හා සංවාදයේ යෙදෙති. අතිශය වගකීම් ලෙස ලෝකය සටහන් තබා ඇති දෙය හාස්‍යයට ලක් කරති. තමන්ගේ අනන්‍යතාව ප‍්‍රශ්ණ කරති. නවීන තාක්ෂණික මෙවලම් බවට තමන් පරිවර්තනය කර ගනිති. නොඑසේ නම් ඔවුන් යාන්ත්රිකව ජීවිතයෙන් පලා යාමට මං සොයති. කිසිවෙකුත් දේශපාලනික නොවේ. දේශපාලනික දැක්මකින් එකුදු චරිතයක් සන්නද්ධ නොවේ. සියල්ල තම නුවණට සහ තර්කයට සාපේක්ෂව විසද ගනිති. මෙ චරිත සොබා ගැන දිගින් දිගට වාග්බාහුල්‍යයෙන් පඨිත ගත වීම අද වත්මන් සමාජයේ ද ප්රකට නිරීක්ෂණයෝ වෙති. මිනිසුන් හුදකලා වීමෙන් සහ දුරස්ථව එනමුත් කෘතිමව එකිනෙකා හා සබැදී සිටීමෙ ව්‍යාජත්වයෙන් මැඩී ඇති චරිත වටා සමර අවලෝකනය කරන්නේ වචනාර්ථයට ඔබ්බෙන් සුවිශේෂී අරැත් මැවිය හැකි බසක් මෙලොව නොපවතින බවට සාක්ෂි කැදවමිනි.

Existentialism: (philosophy) a 20th-century philosophical movement chiefly in Europe; assumes that people are entirely free and thus responsible for what they make of themselves

මෙම අස්තිත්වවාදී ලක්ෂණය ප‍්‍රකට වන්නේ චූල ගායිකාව ගෝත්රිකාව නොසිදුවීම් කීපයක් සහ සේදී ගිය පාට කෙටි කතා සංග‍්‍රහවල එන සමස්ථය සළකා බැලීමෙනි. [ප්රසාරණය කෙටි කතාවෙන් උපුටනය උන්වහන්සේ නිසා තව බොහෝ කාළයක් පංසල තිබෙනු ඇත. පංසල තිබෙන නිසා බුද්ධාගම ද තිබෙනු ඇත. බුද්ධාගම තිබෙන නිසා බුද්ධ ‍ධර්මය ද තිබෙනු ඇත] නොසිදුවීම් කීපයක් කෙටි කතා සංග‍්‍රහයේ දී සමර ගේ වියමන් වඩාත් ව්‍යහවාදී වන්නේය එනම් ‍වියමන් එකිනෙක තුල ගිලී ඒවායේ සන්නිවෙදන සංඥා ව්‍යාකූල වීමයි. [උදාහරණ නොත්රදාමයේ සිංදු කාරිය , ගල් කණුවක්]. නූතන සාහිත්‍ය කතිකාව තුල භාවිතයට ගැනෙන ව්‍යුහවාදී විචාර මූලධර්ම ක්ෂේත‍්‍රය තුලට ඔබා විශ්ලේෂණයට ගත හැකි නිර්මාණාත්මක ප‍්‍රවෙශයන් මෙම කෘතීන් තුලත් සිය නැවුම් ප‍්‍රකාෂිතයේ ද එයම ද්විගුණ වී එලි දක්වා ඇති සෙයක් පැහැදිලිව දක්නට ලැබෙ. ගල් කණුව කෙටි කතාව සමස්තය වශයෙන් ගත් කළ මනෝ භාවයන් කේන්ද්ර කරගත් මතුපිටක්. එම වියමන තුලම ඇත්තේ ස්ත්රී ශරීරය සහ එහි කවරයට යටින් පවතින සිත පිළිබද යටි අරැතක් ලෙස පරාවර්තනය වන පිරිමි ශරීර කවරයක් ගැන සංජානනය වන වියමන් සමූහයක්. පිරිමින් ගල් කණු බවට පරිණාමනය වී ඇති සමාජ ආර්ථික වටපිටාව පිරික්සා බලන්නටත් ගල් කණු මෙන් පෙනෙන පිරිමින් අද මගතොට සුලභ වීම පිළිබද කතිකාවක් ගොඩනැගීමක් ලෙසත් මෙ කෙටි කතාව හදුනා ගත හැකිය.

කෙටිකතාකරණය රේඛීය කඩදාසි කලාවකින් බහුමාන වචන කලාවක් ලෙසට පරිවර්තනය කරන්නට සමර දරන උත්සාහය සිංහල කෙටිකතා කලාව තුල කෙටිකතා විද්‍යාව්ක්‍ රෝපණය කරන්නට ඇවැසි සරැපස සහිත රෝපණ මාධ්‍යයක් නිර්මාණයට පුරෝගාමී වන්නේ යැයි මට සිතේ.

විද්‍යා ප‍්‍රබන්ධ සහ ප‍්‍රබන්ධ විද්‍යා යනු හාත්පසින්ම වෙනස් සාහිත්‍ය විශය ක්ෂේත‍්‍ර බව අවබෝධ කරගන්නට සමර විජේසිංහයන්ගේ කෘති පරිශීලනය වැදගත් වනු ඇති බව මගේ වැටහීමයි.

කඩ කඩ හදන සෙල්ලම්

කඩ කඩ හදන සෙල්ලම්


දාර්ශණිකයෝ මවෙත ඒ
අක්ෂර වදන් වැකි දරා අත
කඩ කඩ හදන සෙල්ලම
එක එක ප‍්‍රවාද මවමින්
අදහස් චින්තාවලි
කඩ කඩ හදන සෙල්ලම්

අක්ෂර වදන් වැකි
අරුමෝසම් ලෙස අතුරා
කවියක් තනන කවියෙක්
කඩ කඩ හදන සෙල්ලම්
හදමින් කඩමින් සෙල්ලම්

වාස්තු සතර දත්තෙක්
ගල් ගෙඩි ගඩොලු නෙක හැඩ
එකිනෙක මතින් තබමින්
කඩ කඩ හදන සෙල්ලම්
නෙක නෙක දනන්
නෙත සිත සනසන
වාස්තු රත්න මවන සෙල්ලම්

අතීතයෙ එක මොහොතක
ප‍්‍රාණය ලද හඩකට ලැබි
අරුතක් විනිසන්නට
කාලයෙන් ඔබ්බට ඇදෙන
කඩ කඩ හදන සෙල්ලම්

කිසිදා නිම නොවන
කඩ කඩ හදන සෙල්ලම්


ඊ ඒ ඩෝසන් ප‍්‍රීති

මහාචාර්ය විමල් දිසානායක සන්ඩෙ ඔබ්සර්වර් පුවත්පත සමග කළ සාකච්ඡාව 2009-06-14: Need for establishment of standards

Need for establishment of standards




by Ranga CHANDRARATNE

Prof. Wimal Dissanayake is one of the brilliant academics Sri Lanka has ever produced. He is the author of a vast number of books and academic papers on cultural studies, literary studies and cinema. Currently Prof. Dissanayake teaches at the Academy of Creative Media of the University of Hawaii and is also the Director of the Cultural Studies Program at the East-West Centre, Hawaii.

He is considered as the foremost authority on Asia Cinema and Asian Communication Theory. A bilingual par excellence, Prof. Dissanayake had the unique privilege of serving as a Professor of Sinhala and Professor of English at the same time. His recent publications include “Sinhala Novel and Public Sphere” and “Popular Culture in a Globalised India” published in the UK by Routledge publishers.

[abstract from the interview]

...

Q: There is a group of Sri Lankan professionals living in Sri Lanka and other parts of the world who have begun to write and publish their work including poetry using the World Wide Web and their audience and readership is not limited to Sri Lanka. For example, there is a group called `Boondi’ and this group’s work can be accessed at http://boondi.lk/ They also recently published an anthology titled Akshara Senaga, an anthology of poetry and prose. This clearly shows that Sri Lankan literature has reached a global scale. Are there any advantages, threats or benefits to Sri Lankan literature from these trends? Do we need to examine the work of these new groups and new writers and engage with them in a serious way?

A: Once again, this is a new development that we find not only with regard to Sinhala literature but with regard to English writing in general. That is the literary creativity that we find in the Internet.

So this creates an entirely new situation. Because so far, what we found were books that were produced by standards publishing houses. But, now for the first time, we have writers who are producing their work online and also people in different parts of the world have the ability to access to these works instantly.

So this creates a new situation and the landscape obviously has changed. It seems to me that is a positive thing. Some of the constrains are inhibited publication of literary work which earlier had disappeared in a globalised world. But, at the same time, we must also pay due attention to the question of standards. What is very badly needed today in the field of Sinhala literature is the establishment of standards. So if there is a profusion of writing on the Internet, then we should also have certain standards by which we could judge these works with a view to observing which are the better work and who are the more talented writers. Unless we have a kind of critical project which encourages serious engagement of these writers and establish serious standards, this new trend will not produce anything of significance importance. But on the other hand, if we are able to come up with a set of standards and criteria and engage them at a very serious level, I think this is going to be a very productive trend.

Q: We also note a tendency particularly among Sinhala mono-lingual writers to embrace literary criticism by Michel Foucault and Jacques Derrida thinking that their frameworks are of vital importance to look at changing scope of Sri Lankan literature. What are your views on this trend?

A: It is very important to engage literary critics and theorists like Michael Foucault and Jacques Derrida you mentioned because they have made a worldwide impact not only on literature but also on various other disciplines as well. So it is a positive development. It’s good that you take them seriously and you feel compel to engage with their works. However, the important point is this that writers like Foucault and Jacques Derrida whom I have met personally are extremely difficult writers. I think it is very important to read their original work rather than try to understand or pass judgments on their works on the basis of some secondary writing. So it is important that we read Michael Foucault and Jacques Derrida in their original form and then understand what were they up to, what were their ambitions and how do their formulations relate to what we are trying to do in Sri Lanka. It seems to me when I look at Sinhala literary scene every now and then, you hear the names like Barthes, Derrida and So on.

However, I don’t get the feeling that these critics have engaged with these writers very seriously. In other words, they have not read the original texts and try to dissect them, so that some of their more complicated ideas are transferred into the local scene.

Answer to your question is if we engage Foucault, Derrida and Barthes at a very serious level by reading the original work, then I think it’s a good thing. On the other hand, if it becomes a just exercise in name dropping, then it becomes futile activity because just name dropping gets us nowhere. This is an issue, I think, that merits very close attention indeed.

...

Sunday Observer complete article here