විඥානයේ ක්වොන්ටම් ආකෘති

මෙම ලිපි පෙළේ
පළමු ලිපිය: විඥානය වෙත ක්වොන්ටම් එළඹුමක්..
දෙවන ලිපිය: පෙන්රෝස්ගේ නියුරෝ-භෞතවාදීමය විඥානයේ ආකෘතිය

4.1 Ways to Use Quantum Theory

4.1 ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්තය භාවිතාවේ විධි

මෙතැන් සිට විඥානයේ ස්වභාවය පිළිබඳව ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්තයේ යෙදුම් ආශ්‍රයෙන් අසම්පූර්ණව හෝ ගොඩනැගුන වඩාත් ප්‍රචලිත සංකල්ප සමහරක් ඉදිරිපත් කිරීමත් ඒවා පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමත් සිදුවේ. මේ අරමුණ උදෙසා 2වන කොටසේ සාකච්ඡා කළ දාර්ශනික ආස්ථාන ද්වයක් A/B මෙන්ම 3වන කොටසේ දී සාකච්ඡා කළ ස්නායු-භෞතවේදයේ ආස්ථානයන් ද මාර්ගෝපදේශක ලෙස උපයෝගි කොටගෙන විධිමත් ලෙස ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්තයේ එළඹුම් සාකච්ඡා කෙරේ. කෙසේ වුවද සමහර ප්‍රමූලික සුදුසුකම් සළකා බලද්දී ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්තයේ විවිධාකාර වෙනස් එළඹුම් වල ඇති ශක්‍යතාවයන් ද පිළිගැනීමට ලක් වේ.

ශුද්ධ රූපකාත්මක (pure metaphorical ) ලෙස මූලික ක්වොන්ටම් සෛද්ධාන්තික සංකල්ප විඥානය පැහැදිලි කිරීම හා සම්බන්ධව භාවිතා කිරීම නොයෙක් විධිප්‍රකාරව යෙදේ. ක්වොන්ටම් සෛද්ධාන්තික පාරිභාෂික සංකල්ප වන පැටළුම (entanglement) , අධිස්ථාපනය (superposition), බිඳ වැටීම හෝ අභිපාතය (collapse), අනුපූරකතාවය (complementarity) සහ අනෙකුත් සංකල්ප භාවිතා කරන්නේ සුවිශේෂි සඳහනකින් තොරව ඒවායේ අරුත්දැක්වීම් කොතරම් දුරට නිරවද්‍යදැයි හෝ ඒවා කොතරම් දුරට යෙදෙන විශේෂ අවස්ථා කෙරෙහි ඖචිත්‍යදැයි යනු නොසළකා ය. උදාහරණයක් වශයෙන් මානසික ක්‍රියාකාරිත්වය හුදෙක් සංකල්පීය ලෙස විවරණය කරගන්නේ කෙසේ හෝ එය භෞතික මිනුමක් ලෙස ප්‍රතිසම භෞතිකාර්ථයක් ලෙස හෝ මනෝවිද්‍යාත්මක පද්ධතියකට සංකල්පීය ලෙස විවරණය වන භෞතවේදී පැටලිල්ලක් හෝ සහසම්බන්ධයක් ඇති ප්‍රපංචයක් ලෙසිනි. එබඳු ඇණවුම් කිරීම් විසින් මනස්කාන්ත විද්‍යා ප්‍රබන්ධ නිර්මාණය කරන්නටත් සමහර විට අතිශය වැදගත් සවිස්තරාත්මක ලෙස විග්‍රහයට ලක් කළ හැකි නැවුම් අදහස් උපදවන්නට ද හේතු විය හැකිය. එනමුත් එබඳු සවිස්තරාත්මක කාර්යයන් විසින් අනුමානගත රූපිකාර්ථයන් හෝ ප්‍රතිසමතාවන් ඉක්මවා නොයෙන්නේ නම් ඒවා විද්‍යාත්මක ප්‍රවේශයේ ප්‍රගමනයක් ලෙස නොසැළකේ. මෙම අවස්ථාවේ දී එබඳු වර්ගයේ එළඹුම් සාකච්ඡාවට නොගැනේ.

දෙවන ප්‍රවර්ගයක් ලෙස අන්තර්ගත වන්නේ වර්තමානයේ සංවිධිත ලෙස ගොඩනැගී ඇති ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්තයේ භාවිතාවන් හරහා සවිස්තරාත්මක විග්‍රහයන් සිදුවන ස්නායු-භෞතවේදයේ හෝ ස්නායු-මනෝවිද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලීන් ය. එබඳු එළඹුම් අතුරින් වඩාත් දීර්ඝතම ඉතිහාසයක් ඇති සංකල්පය වන්නේ වොන් නියුමාන් එක්දහස් නවසිය තිස්ගණන් වල ප්‍රාරම්භ කළ පසුව විග්නර් විසින් වඩාත් සංවර්ධනය කළ වර්තමානයේ ස්ටාප් විසින් උත්කර්ෂයට ලක් කළ ප්‍රවාදයකි. එය වඩාත් රළු ලෙස සංකල්පගත කරන්නේ නම් භෞතික තත්වයේ ඌණිත ස්වරූපයට නෛසර්ගික ලෙස මානසික තත්වයන් සහසම්බන්ධතාවය දක්වන්නේ යැයි කෙරෙනු ලබන යෝජනාවයි. ඊටත් මදක් පසු කාලීනව නවසිය හැටගණන් වල ප්‍රචලිත තවත් අදහසක් වන්නේ රිසියාඩි සහ උමෙසාවා (Ricciardi and Umezawa ) විසින් සූත්‍රගත කළ ක්වොන්ටම් ක්ෂේත්‍රෙය් රික්තක අවස්ථා (vacuum states of quantum fields) ලෙස මතක අවස්ථා ප්‍රතිසම බව හෝ මානසික අවස්ථා ප්‍රතිසම බව සලකමින් ගොඩනගාගෙන ආ ප්‍රවාදය යි. මෙම එළඹුමේ ප්‍රමුඛ යෝජකයෙකු ලෙස දැනට සැළකෙන්නේ විටීලෝ (Vitiello) ය. අවසන් වශයෙන් බෙක් සහ එක්ලෙස් (Beck and Eccles) එක්දහස් නවසිය අනූ ගණන්වල දී යෝජිත එක්සෝසයිටෝසිස් (exocytosis) පැහැදිලි කිරීම් හරහා සිනැප්ටික් පැල්මේ කටයුතු සෘජුවම මානසික චේතනා කෙරෙහි බලපෑ හැකි බවට කළ අදහස් දැක්වීමයි.

තුන්වැනි ප්‍රවර්ගයකට අයත් වන අදහස් සමූහයක් වන්නේ වත්මන් වැඩිදුර සංවර්ධනය කළ හෝ සාමාන්‍යකරණයට ලක් කළ ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්තයට අයත් දේය. ඒ ඇසුරේ මූලිකත්වය ගන්නේ පෙන්රෝස් ඉදිරිපත් කළ ගුරුත්වයේ ඌනිත තත්වයන් විසින් පිරිහෙලන ක්වොන්ටම් තත්වයන් විසින් ප්‍රමූලික විඥානය ගොඩනැගෙන බවට කරන ලද යෝජනාවයි. අවසන් වශයෙන් මේ ප්‍රවාදය සනාථ වීමට අනාගතයේ ගොඩනැගෙන්නට නියමිත හෝ අභිලාෂිත ක්වොන්ටම් ගුරුත්ව සිද්ධාන්තය එනම් දැනට සංවර්ධනය වෙමින් පවතින අසම්පූර්ණ කොටස සම්පූර්ණ ලෙස ගොඩනැංවීමට ඇවැසි වේ. පෙන්රෝස් සමගින්ම හැමරෝෆ් ද තර්ක කරන්නේ මයික්‍රොටියුබියුලි වෙත අවධානය යොමු කළ යුත්තේ එබඳු ක්වොන්ටම් ඌනිත තත්වයන් පැවතිය හැකි යැයි සැළකිය හැකි නිවැරදි පෙදෙසක් ලෙසිනි.

අනෙකුත් ක්වොන්ටම් සෛද්ධාන්තික එළඹුම් අදාළ වන්නේ සාමාන්‍යකරණය කළ ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්ත එනම් ක්වොන්ටම් භෞතිකය ඉක්මවා යන ස්වරූප ඔස්සේය. මේ මග ගත් ප්‍රවාදයන් මූලික වශයෙන් පදනම් වන්නේ කලෙක සිට පිළිගත් සංකල්ප වන අනුපූරකතාවය සහ පටලැවිල්ල (complementarity and entanglement) මානසික සහ ද්‍රව්‍යමය යනාදී වූ දෙයාකාර වූ පෙදෙස් හි සම ලෙස යෙදේ යන සංකල්පනය යි. සුවිශේෂී ලෙස ද්විප්‍රකාර වූ අභිමතාර්ථ උදෙසා මේ සම්බන්ධතා භාවිතයෙන් යථාර්ථයේ කඩතුරාව ඉවත් කළ හැකි බවට කෙරෙන සංකල්පනය යි. මෙම කල්පනය ස්පිනෝසා තෙක්ම ඇදී යන්නා වූ ප්‍රවාදයක් වන අතර විසිවන සියවසේ ප්‍රකට විද්‍යාඥයන් වූ බෝර්-පෝලි-බෝම්-ප්‍රිමාස්-ඩි එස්පැනට් සහ එමග ගත් අනෙකුන් වෙති. අවසාන වශයෙන් ක්වොන්ටම් යාන්ත්‍රිකයේ හෝ ක්වොන්ටම් ක්ෂේත්‍රය නියමාකාරයෙන් සර්වප්‍රකාරයෙන්ම නොයොදා එතුළ මුල්කාලයේ සිටම භාවිතා වන අපරිවර්තිත කර්ම (non-commuting operations ) හෝ බූලියානු නොවන තර්කනය (non-Boolean logic) වැනි සංකල්ප යෙදෙන හා ක්වොන්ටම් සිද්ධාන්ත සමහරක් භාවිතා වන සාමාන්‍යකරණය කළ ක්වොන්ටම් එළඹුම් මගින් ද ශුද්ධ ලෙසම මනෝ විද්‍යාත්මක ප්‍රපංච විග්‍රහයන් හමු වේ. එවැනි සමහරක් ද මෙහි දී සාකච්ඡාවට බඳුන් වන අතර ඒවා නියෝජනය කළ විද්‍යාඥයන් සමහරක් ඒට්ස්-ඇට්මන්ස්පැචර්-බ්‍රෑසා සහ බියුස්මේයර් යන අයවළුන් වෙති (Aerts, Atmanspacher, Bruza, and Busemeyer).

පරිවර්තක සටහන

ඉදිරි ලිපි සැකසෙනුයේ පහත දැක්වෙන පිළිවෙලින් එම විවිධ ප්‍රවර්ගයන්ට අයත් ආකෘති විස්තර කිරීම උදෙසාය.

4.2 Stapp: Quantum State Reductions and Conscious Acts
4.3 From Umezawa to Vitiello: Quantum Field Theory of Mind/Matter States
4.4 Beck and Eccles: Quantum Mechanics at the Synaptic Cleft
4.5 Penrose and Hameroff: Quantum Gravity and Microtubuli
4.6 Mind and Matter as Dual Aspects
4.7 Mental Quantum Features